Poczucie własnej wartości zaczyna kształtować się już od najmłodszych lat i wzmacnia się wraz z rozwojem samodzielności u dziecka. Jest ono rodzajem samooceny, wyobrażenia na własny temat, które może być pozytywne lub negatywne. Jeśli dziecko lubi i akceptuje siebie, czuje dumę z własnych osiągnięć, wierzy w swoje możliwości i jest pewne siebie można przyjąć, że jego samoocena jest wysoka. Z kolei nadmierny samokrytycyzm, poczucie bycia gorszym od innych, brak pewności siebie i koncentracja na własnych porażkach wskazuje, że poczucie własnej wartości dziecka jest zaniżone.

Wpływ na kształtowanie się własnej wartości u dziecka mają przede wszystkim rodzice – to dzięki nim maluch może poczuć się kochany, akceptowany i bezpieczny. Jeżeli uda się im zaszczepić w dziecku pozytywne myślenie na własny temat będzie to najcenniejszy dar, jaki może ono wynieść z domu rodzinnego.

Dlaczego poczucie własnej wartości jest tak ważne?

Dzieci, których poczucie własnej wartości jest wysokie, są pewne siebie i nie boją się podejmować nowych wyzwań. Potrafią cieszyć się własnymi sukcesami i łatwiej znoszą porażki. Bardziej wytrwale dążą do celu, nie zrażając się niepowodzeniami. W rezultacie - lepiej radzą sobie w szkole, w domu i wśród przyjaciół.

Dzieci z niską samooceną czują się niepewne siebie. Ich działaniom towarzyszy lęk przed odrzuceniem i brakiem akceptacji. Często pozwalają, aby inni traktowali je źle, łatwo poddają się wobec trudności i nie radzą sobie z niepowodzeniami. W skutek tego w życiu radzą sobie znacznie poniżej ich możliwości.

Każde dziecko jest inne – niektórym samoakceptacja przychodzi łatwiej, niektóre są bardziej narażone na działanie czynników obniżających samoocenę. Ale zawsze rodzice mają wiele możliwości, aby wzmocnić u swojej pociechy samoocenę.

W jaki sposób wzmocnić u dziecka samoocenę?

  • Aby budować u dziecka poczucie własnej wartości, należy pozwolić mu podejmować różne zadania (adekwatne do wieku i możliwości) oraz pozwolić na samodzielne ich wykonywanie i na popełnianie błędów.
  • Należy przy tym okazywać dumę z jego osiągnięć i chwalić je możliwie często, unikając jednak przesady oraz koncentrując się na konkretach. Pochwały powinny dotyczyć przede wszystkim wysiłków, nie samych rezultatów. Warto także eksponować mocne strony dziecka, unikając przy tym zbytniego roztrząsania jego słabości i niedociągnięć.
  • Istotną sprawą jest także pozwalanie dziecku na samodzielne dokonywanie wyborów, nawet w obrębie ograniczonych opcji oraz szacunek dla jego decyzji.
  • Niedopuszczalne w stosunku do dziecka jest stosowanie ostrej krytyki, sarkazmu czy też porównywanie go z rodzeństwem czy innymi dziećmi na niekorzyść – takie zachowania ze strony rodzica mają destrukcyjny wpływ na samoakceptację, a ich negatywne skutki są odczuwalne nawet w okresie dorosłości.
  • W rozwijaniu poczucia własnej wartości niebagatelną rolę spełnia także modelowanie – gdy rodzic pokazuje dziecku pozytywne nastawienie do codziennych wyzwań i obowiązków, chęć pomocy i życzliwość wobec innych, młody człowiek przejmuje te postawy i zachowania, wzmacniając także własną samoocenę.
  • Także wszelkie formy spędzania czasu razem, poświęcanie dziecku życzliwej uwagi i zainteresowania są czynnikiem rozwijającym poczucie własnej wartości i umacniającym je.